18 yaşında ADALAR POSTASI
Garip ama gerçek, oldum olası doğum günü kutlamalarından köşe bucak kaçıp saklanmış biri olarak son anda soluğu St. Petersburg’da aldıysam da dönüşte eş dost ahbabın nazik davetlerinden kaçamayıp bir güzel yakalandım. Sevgili dostlarımız Claudia ile Turhan Turgut’un evlerindeki davetteyse meğer bizleri hârikulâde bir sürpriz bekliyormuş. 50. doğum günü (2 Şubat) hediyem, Adalar Postası’nın 18. yaş (1 Nisan) armağanı da oluverdi işte böylelikle!
Turhan Turgut, Osmanlı İmparatorluğu Posta Tarihi (Tarifeler ve Posta Yolları 1840-1922) / Postal History of The Ottoman Empire (Rates and Routes 1840-1922), İstanbul (2018).
künyeli müthiş kitabın da yazarı olan değerli dostumuz Turhan Bey’in engin bilgisiyle bizlere aktardığı üzere;
İstanbul’da Galata semtinde Yazıcı Sokak Helbig Han No. 24 adresinde mukim Henriette Rossopoulo’nun, Anafartalar Muharebesi’yle hemzamanlı 9 Ağustos 1915 Pazartesi günü Prinkipo’dan (Büyükada) 20+20= 40 para olan normal yurt dışı tarifesi yanı sıra 20+20= 40 para da taahhüt için toplam 80 para bedelli 6 köşe yıldızlı seriden 4 adet pul yapıştırılmış zarfıyla postaya vererek Dr. N. Jennar’ın 12 Boulv. des Franchees Geneve Suisse adresine yolladığı mektubu —38 Numaralı Sansür Heyeti’nce de tetkik edilmek suretiyle— 8 gün sonra 17 Ağustos 1915’te söz konusu adrese varmış ancak Dr. Jennar’ın bu adresten taşınmış olduğu anlaşılmakla İsviçre Postası’nın aldığı 117 centimes ücreti mukabilinde taahhüt defterine 150 numarayla kaydedilen mektup —”retour”u yani bazen iade bazen de yeni adrese iletilmeliyi ifade eden dört köşe “R” kaşesiyle— aynı gün bu defa da İsviçre’nin St. Gallen kantonuna bağlı kaplıcalarıyla tanınan Ragaz’daki (1937’den beri Bad Ragaz) Hotel Quellenhof adresine gönderilmiş.
Ragaz’da Tamina Boğazı’nın efsanevi kaynağından gelen vücut sıcaklığındaki termal kaplıca suyundan istifadeyle 1868 yılında inşa edilen Hotel Quellenhof’ta 1872’de Avrupa’nın ilk kapalı termal havuzu açılmıştır. İsviçreli romancı ve çocuk öyküleri yazarı Johanna Spyri’nin (1827-1901), büyükbabasıyla İsviçre Alpleri’nde yaşayan 5 yaşındaki Heidi’nin ilgi çekici öyküsünü 1880 yıllarında kaleme aldığı Ragaz, Bohemyalı-Avusturyalı şair ve yazar Rainer Maria Rilke’nin (1875-1926) de yaşamının sonlarına doğru şiirsel eseri Duineser Elegien‘in (Duino Ağıtları) bir bölümünü yazarak Yedinci Ağıt‘ta “Hier sein ist herrlich…” (Burada olmak muhteşem…) dizeleriyle nitelediği inziva yeridir.
Elimize ulaşmayan muhteviyatını hayal gücünüze bırakıp zarfın bize işaret ettiklerine de şöyle bir bakalım..
Galata’da günümüzde Serdar-ı Ekrem Sokağı’nın Yazıcı Sokak adıyla, Doğan Apartmanı‘nın ise henüz ilk sahibi olan Ankara-Bağdat şimendifer hattı, Rumeli, Anadolu, Suriye, Bağdat, Ege, Samsun Demiryolları’nın inşaasını da yapan Ser-kurenâ Ali Beyzâde Mehmed Nahid Bey’in adıyla Nahid Bey Apartmanı olarak anıldığı 1896 yılındaki ilk kiracılarından olup ulaşabildiğimiz Annuaire Oriental kayıtları uyarınca 1922 yılına değin ve belki sonrasında da apartmanın mukimlerinden olduğu anlaşılan Osmanlı Bankası memurlarından Emmanuel Rossopoulo ve ailesi, buraya taşınmazdan hemen evvel 1895 yılında ise yine aynı sokakta az ileride karşı sıradaki No. 41’de ikamet ediyorlarmış. 1889-90, 1893-94, 1894 yıllarında Aynalı Çeşme ve Dalya Sokakları’na açılan Protestan Kilisesi’nin de yer aldığı Emin Cami Sokak No. 8’de çıkıyor karşımıza Emmanuel Rossopoulo. 1885 yılında ise adı henüz Annuaire Oriental kayıtlarında yer almıyor.
1892-1894 yılları arasında inşaa edilen, 1895’de ise yalnızca C. J. Reppen vapur acentasının kiracı bulunduğu Nahid Bey Apartmanı’nın, 1896’da hemen hemen tüm daireleri kiralanmıştır. 1896-1901 yılları arasında ismi Nahid Bey Apartmanı’yken, Helbig ve Şürekâsı Bankası’nın ortaklarından Charles Helbig (Liege 1822-İstanbul 1894) ile Leontine de Balzac’ın oğulları Belçikalı Jean Baptiste Helbig’in binayı satın almasıyla 1902 yılından itibaren Cité Yazıcı yanı sıra Helbig Han adıyla da anılan binada Rossopoulo Ailesi evvela D: 41’de (günümüzde D Blok Kat: 4 D: 46), 1908-1922 yılları arasında ise D: 24’te (günümüzde C Blok Kat: 1 D: 29) mukimlermiş. Şubat 1919’da Helbig vârislerinin izâle-i şüyû talebiyle İstanbul İcra Dairesi’nin açık artırmasıyla Selânik’te sigara kâğıdı matbaası sahibi ve ithalatçısı Mair de Botton Efendi ve müteahit David de Botton Efendi’ye satılan bina bundan böyle Botton Han olarak anılmaya başlamıştır.
1889-90’dan beri Osmanlı Bankası’nda çalışmakta olduğunu bildiğimiz Emmanuel Rossopoulo, 1908’de Menkul Kıymetler Servis Şefi yardımcılığına terfisiyle hemzamanlı olarak D: 24’e taşınmıştır. 1909, 1911 yıllarında Osmanlı Bankası’nda Krediler Servisi şefi olarak çalışan Emmanuel Rossopoulo, 1912, 1913, 1914, 1915 yıllarında ise yine aynı bankada Finans Dairesi Başkanlığı görevini yürütmüş; Annuaire Oriental kayıtları uyarınca 1921’de Osmanlı Bankası’nda memurken, 1922’de bu defa da Banca di Sconto’da Finans Dairesi Başkanı olarak göreve başlamıştır.
Narmanlı Han’da tevellüdümün 1,5 sene sonrasında taşınarak, ailemin evinden ayrılıp da Botter Apartmanı’na geçtiğim 1996 yılına kadar aralıksız yaşadığım ve tüm mukimleriyle birlikte hayatıma yön veren Doğan Apartmanı ile 2001’den beri sâkini olduğumuz Büyükada bağlantısıyla bu ince düşünüşlü zarif hediyeye 1001 teşekkürlerimle…
18 yaşında ADALAR POSTASI (aslında hiç kimse… aynı zamanda siz… herkes… hepimiz…! Gerçekte 1 Nisan 2005’ten beri sanal âlemde bir haberleşme ağı sadece…!)
Sağlık sıhhat keyif ve âfiyetle hep birlikte daha nice sene ve de seferlere…
Emine Çiğdem Tugay
)O(
Emmanuel Rossopoulo
Annuaire Oriental kayıtları uyarınca…
1885
–
1889-90
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Emin Cami Sk. No. 8 Pera
1893-94
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Emin Cami Sk. No. 8 Pera
1894
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Emin Cami Sk. No. 8 Pera
1895
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Yazıcı Sk. No. 41 Pera
1896-1901
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Yazıcı Sk. No. 64 Nahid Bey Apartmanı D: 41 Pera
1902
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Yazıcı Sk. No. 58 Cité Yazıcı (Helbig Apartmanı) D: 41 Pera
[Binanın mülkiyetiyle birlikte adı da değişmiştir.]
1908
E. Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda Menkul Kıymetler Servisi Başkan Yardımcısı
Yazıcı Sokak No. 58 Cité Yazıcı (Helbig Apartmanı) D: 24 Pera
[Osmanlı Bankası’nda terfiyle Menkul Kıymetler Servisi Başkan Yardımcısı olan E. Rossopoulo apartmanın 41 no’lu dairesinden 24 no’lu dairesine taşınmıştır.]
1911-1920
Emmanuel Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda krediler şefi
Yazıcı Sk. No. 58 Cité Yazıcı (Helbig Apartmanı) D: 24 Pera
1921
Emmanuel Rossopoulo, Osmanlı Bankası’nda memur
Yazıcı Sk. No: 58 Cité Yazıcı (Botton Apartmanı) D: 24
1922
Emmanuel Rossopoulo, Banca di Sconto’da Ekonomi şefi
Yazıcı Sk. No. 58 Cité Yazıcı (Botton Apartmanı) D: 24 Pera
Doğan Apartmanı’nda zaman…
Vaktiyle Karaim Yahudi Cemaati Mezarlığı’nın bulunduğu arsanın, 3770 m2’lik bir bölümünde yer alan iki katlı ahşap Mehmed Paşa Konağı ile 1732 tarihli Topçubaşı Abdül Mümin Ağa çeşmesini, 8 Eylül 1865’te Prusya adına Kont Brassier de St. Simon ancak bir Osmanlı vatandaşının aracılığıyla satın alabilmişti. Sultan Abdülaziz’in iradesiyle 1868 yılında resmen Prusya adına tapuya kaydı yapılan bu konağın yerine inşaası düşünülen Prusya Sefareti’nin imar planıysa 1870 yılında mimar Hubert Goebbels tarafından hazırlandı. 1871/72’de inşaa kararı alınmış olmasına karşın Elçi Radowitz, Prusya Sefareti’nin burada değil 1874-77 yılları arasında Ayazpaşa’da inşa edilmesini sağlayacaktı. Bu sıralarda Alman Çocuk Yuvası olarak kullanılan konak ise 1885’te terk edilmiş bir durumdayken çok geçmeden yıkıldı.
Prusya Sefareti’nin Tarabya’daki yazlık konutunun inşaası için Constantinople Land and Building Company’e, 60.750 Mark peşin bedel yanı sıra 147.200 Mark değerindeki bu arsa da verilmişti. İşte bu arsada 1892 yılında başlanılan binanın inşaatı 1894 yılında tamamlandı. Toplam 6650 m2’ye oturan 49 daireli yeni barok tarzındaki binanın sahibi Ankara-Bağdat şimendifer hattı, Rumeli, Anadolu, Suriye, Bağdat, Ege, Samsun Demiryolları’nın inşaasını da yapan Ser-kurenâ Ali Beyzâde Mehmed Nahid Bey’di.
1895 yılında yalnızca C. J. Reppen vapur acentasının kiracı bulunduğu Nahid Bey Apartmanı’nın, 1896 yılında hemen hemen tüm daireleri kiralanır, kiracılar arasında Sultan II. Abdülhamid’in diş hekimi Hantz von der Heyde, Topçu Baş Komutanlığı’ndan Vinicombe Paşa ve Albay Atkinson Bey, Düyûn-ı Umûmiyye Genel Müdürlüğü danışmanı Casimir Sosnowsky Stocki, İngiliz Konsolos yardımcısı G. P. Devey yanı sıra Osmanlı Bankası, Şark Demiryolları Şirketi memurları, mühendisler, işadamları ve tüccarlar bulunmaktaydı.
Helbig ve Şürekâsı Bankası’nın ortaklarından Charles Helbig (Liege 1822-İstanbul 1894) ile Leontine de Balzac’ın oğulları Belçikalı Jean Baptiste Helbig’in, Nahid Bey Apartmanı’nı satın almasıyla bina 1902 yılından itibaren Cité Yazıcı yanı sıra Helbig Apartmanı olarak anılmaya başlandı.
Şubat 1919’da Helbig vârislerinin izâle-i şüyû talebiyle İstanbul İcra Dairesi’nin açık artırmasıyla Selânik’te sigara kâğıdı matbaası sahibi ve ithalatçısı Mair de Botton Efendi ve müteahit David de Botton Efendi’ye satılan bina bu tarihten itibaren Botton Han olarak anılacaktı.
Botton Biraderler’in, 27.9.1929’da binayı 18.800 sterlin bedelle Selânik Bankası’na ipotek etmelerinin ardından 4.11.1929’da ipoteği devralan Victoria Sigorta Şirketi, 1935 yılında esaslı bir onarım yaptıktan sonra 11.3.1942’de binayı Kâzım Taşkent’e sattı. Bina bundan böyle Kâzım Taşkent’in 1940’lı yılların başında Alpler’de geçirdiği bir kazada hayatını kaybeden oğlu Doğan’ın anısına Doğan Apartmanı adıyla anılacaktır. 5.7.1950’de yine Kâzım Taşkent’in sahibi bulunduğu Demir Toprak Firması’na devredilen Doğan Apartmanı 1970’lerin başından itibaren dairelere bölünerek satılmıştır.
Emine Çiğdem Tugay
)O(
Hotel Quellenhof Ragaz
History
Deep in the ruggedly picturesque Tamina Gorge beats the heart of the Grand Resort Bad Ragaz: the legendary spring that has provided us with body-temperature thermal spa water for centuries.
1242
Huntsmen discover the spring
From 1350
Wooden bath houses rest on beams over the Tamina
1630
Thermal water is funnelled 450 m in wooden channels to the outlet of the gorge – Old Bad Pfäfers is formed
1704-1718
Abbott Bonifaz Tschupp and Abbott Bonifaz of Gilgen establish the bath houses which are still partially preserved today
1840
Thermal water is funnelled in wooden channels to Ragaz
1858
The first railway reaches Ragaz
1868
The „Quellenhof“ hotel in Ragaz is built
1872
Europe’s first thermal water indoor pool was created
1936
Ragaz parish becomes Bad Ragaz spa town
1970
The Valens rehabilitation clinic is opened
1983-1995
Bad Pfäfers is restored in three stages
2015
Thermal water is funnelled in a new channel to Ragaz
2019
2019 is a big year for the Grand Resort Bad Ragaz: the Grand Hotel Quellenhof celebrates its 150th anniversary and in July it emerges from a five-month renovation period completely refurbished for the occasion
Turhan Turgut FRPSL
Otuz yıla yakın süredir Türk filatelisiyle ilgilenmiş ve özellikle Osmanlı posta tarihi konusunu araştırarak, postaya uygulanan tarifeler, postanın takip ettiği yollar ve Sahra Postası konularında uzmanlaşmıştır. Ayrıca imparatorluğun sona ermesinden sonra kaybedilen topraklarda kurulmuş olan devletlerin posta tarihleri hakkında ileri düzeyde bilgi sahibidir. Bu konuda hazırladığı koleksiyonlar ulusal sergilerde Büyük Onur Ödülü, uluslararası sergilerde ise birçok altın madalya kazanmıştır. 1985 yılında uluslararası posta tarihi jüriliğine seçilmiş ve takip eden yıllardaki filateli sergilerinde posta tarih jürisi, grup lideri, jüri başkan yardımcısı ve jüri başkanı olarak görev yapmıştır. Yerli ve yabancı yayın organlarında yayımlanmış birçok makalesi bulunmakta, uzmanlık alanında seminerler vermektedir. Geçmişte yüklendiği sorumluluklar arasında İstanbul Filatelistler Derneği Başkanlığı, İngitere Kraliyet Filateli Derneği Türkiye temsilciliği de bulunmaktadır. Bu derneğin kıdemli üyesidir. 2017 yılından beri Türk Filateli Akademisi Başkanıdır.
ADALAR POSTASI 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.