ADALAR POSTASI

Akdeniz’dedir Kızıladalar…!

Benjamin de Combes (1649?-1710), Les Isles des Princes, 1772.[1]

[Evliya Çelebi] Akdeniz ile Karadeniz’in arasını bildirir

Hudâ’nın hikmeti gemicilerin, denizcilerin ve ziyaretçilerin doğru sözlerine göre Azak’tan İstanbul Boğazı’na kadar Karadeniz ola.

İstanbul’dan Gelibolu Boğazı’na kadar o aralık Rum denizi ola.

Kilidülbahreyn ki Fatih Sultan Mehmed yapısı iki kaledir, o boğazdan aşağısı Akdeniz ola.

Ama bu hakîr Akdeniz ile Karadeniz’in arasını nice gönül ehli dostlardan, fen bilgilerini ve ibret verici seyahatlerini tamamlamış dostlar ile uygun havada deniz dalgası olmadan kayıklara binip İstanbul’un Yedikule burnundan Üsküdar tarafında Kadıköy adlı kasabanın Kalamış adlı burnuna dek deniz yüzeyinde giderek ve seyrederek Allah’ın emriyle Yedikule burnundan bu Kalamış adlı buruna kadar deniz yüzeyinde kırmızı bir hat çekilmiştir ki sanki Kudret eli hattıdır.

Bu hattın kuzey tarafı İstanbul’a doğru siyah denizdir ki Karadeniz derler. Yine bu hattın güney tarafına aşağı Kızıladalar’a ve başka adalara doğru mavi-beyaz deniz olmak ile Akdeniz derler. Hudâ’nın emri bu iki renkteki iki deniz arasında kırmızı bir perde çekilmiştir ki aceb Lem-yezel işidir.

Burada yine denizin sekiz zorlu rüzgârın dalgasından değişmek ihtimali yoktur. Ancak lodos rüzgârı Marmara adalarından beri coşup dalgalanarak geldiğinde bu hattın rengi ve diğerlerinin araları değişir. Sakin havada nice gemicilere hakîr bu yeri gösterdiğinde hepsi hayret edip takdir ettiler.

Âlemin Yaradıcısı’nın hikmeti bu hattın Karadeniz tarafı az acıdır. Akdeniz tarafı acıdır.[2]

_______________
[1] Benjamin de Combes (1649?-1710), “Les Isles des Princes et les costes voisines: Copiées sur une carte Turque, manuscrit, dont l’orignal est au Depost / B… Ing[énieu]r de la mar[in]e”, 1772. / Bibliothèque nationale de France, département Cartes et plans, GE SH 18 PF 98.
[2] Evliya Çelebi (yay. haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı), Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul 1. Cilt-1. Kitap, İstanbul (2003)12.