ADALAR POSTASI

Adalar ilçesinde “ulaşım” demişken;
İBB’nin elektrikli otobüslerine yerinde bir itiraz…

Garip zamanlardan geçiyoruz vesselâm. Adalar’ın kanûnȋ ulaşım aracı olan fayton seferleri her ne hikmetse bir emr-i vâkiyle durdurulurken, ne idüğü belirsiz Çin malı boyalı tenekeler cebren ve hileyle –hem de İBB başkanı eliyle– devreye sokulmaya çalışılmakta…

19 Haziran 2020 tarihinde o “vasıta”ları törenle devreye sokmak için ilçeye gelen İBB başkanı, bir grup Adalı’nın protestosuyla karşılaşırken hemzamanlı olarak Kaymakamlık da bahsedilen bu akülü otobüslere –trafiğe uygun olmadığı için– çalıştırılma izni vermediğini ilan ediyordu. Hakikaten garip zamanlardan geçiyoruz. Adalılar’ın protestolarını aşağıda inceleyeceğim. Evvela Kaymakamlık makamının İBB’nin tercihi olan “şey”lere neden izin vermediğine yakından bakalım.

Bu “şey”lerin ithalat evrakının “golf arabası” olarak tanzim edilmesinden, bu halleriyle ulaşımda kullanılmasının sorun yaratacağı ve mevcut ithalat rejimine göre yaygın servis ve yedek parça sorumluluğunun yerine getirilmeden yollarda yolcu taşımada kullanılmasının kabul edilemeyeceğinden söz edilmektedir.

Anlaşılan İBB “taşıt vasfı olmayan bir ürün” ithal etmiştir. Hem trafik mevzuatı, hem de bir kaza durumunda geçerli sigorta mevzuatına mugayir olduğundan bu ürünün yollarda yolcu taşımada kullanılamayacağı anlaşılmaktadır.

Hal böyleyse Kaymakamlık makamı “doğru” olanı yapmış ve İBB’nin talebine red cevabı vermiştir. Protestoculardan sonra bir de mülkȋ âmirden onay alamayan İmamoğlu acaba şimdi ne yapacaktır?

Ancak mes’elenin kanun ve mevzuat yanına başka bir gözle bakıldığında ne yazık ki başka bir “acâiplik” daha kendini göstermektedir. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e ilçede kanunen yasak olan motorlu araçlar kapsamındaki bireysel akülü vesaite on yılı aşkın süredir görev ihmaliyle göz yuman Kaymakamlık makamı hâlâ bu “araç”ları yollardan her nedense men etmemektedir. Tıpkı İBB’nin çalıştırmak niyetinde olup da mülkȋ âmirliğin trafik ve sigorta mevzuatı gereği reddettiği “otobüs”ler gibi bu “uygunsuz araç”ların da Allah korusun bir kaza durumunda sebep olabileceği maddȋ ve manevȋ zararların mes’uliyeti altından idare nasıl kalkabilecektir?

Fayton taşımacılığının fiilen durdurulmasının üstünden altı ay kadar bir süre geçmiştir. Anlaşılan o ki İBB bu süre zarfında İmamoğlu’nun seçim vaadlerinde dillendirdiği “katılım” ve “şeffaflık” ilkelerini hiçe sayarak kapalı kapılar ardında kararlar alıp kendi bildiğini okuyarak Çin’den ne idüğü belirsiz şaibeli emtia temin etmiştir. Bu noksanlı malların trafikte kullanılabilmesi için gerekli prosedürü uygulamamış ve halka dayatma yolunu seçerek konuyu bir oldu-bittiye getirmeye çalışmıştır. Tamamı “kanunsuz” olan bu süreçte, İBB’yi idare eden CHP kendisini tenkid edenleri de “tam da halka hizmet edecekken durdurulan bir mağdur” kisvesine bürünerek efkâr-ı umumiyeye şikâyet ederek, kendince “bastırmaya” çalışmaktadır. Cidden baştan sona garip bir durumla karşı karşıyayız. Çalışma ruhsatı alamayan bu akülü “şeyler”e verilen bedel bu haliyle har vurup harman savrulan kamu kaynaklarının bir başka israfı daha olarak değerlendirilmelidir.

Konu hakkında üzerinde durmak istediğim son husus ise bazı İBB yetkililerinin ellerindeki bu akülü “ucube şeyler”i, “motörsüz” diye sunarak bizi kandırmaya çalışmaları saçmalığıdır. Bu hüsnüzanları aslında kanun tanımaz hukuksuzluklarına kendilerince biçtikleri bir kılıftır. Çünkü onlar da pekalâ biliyorlar ki Adalar ilçesi kanunla belirlenmiş SİT alanıdır ve bu haliyle motörlü taşıt taşımacılığına kapalıdır! Çin’den ithal ettikleri akülülerin “motörsüz” olduğunu söyleyerek defalarca ihlâl ettikleri SİT mevzuatına kendilerince uydukları intibaını verdiklerini düşünüyorlarsa şayet vahim bir hata daha yapıyorlar demektir.

Aslında kurdela keserek “yeni taşıma sistemi”ni devreye sokmak sevdasındaki hamlesi, yukarıda anlatılan Kaymakamlık müdahalesiyle yarı yolda kala kalan İmamoğlu’nun bu ziyareti, Adalılar’ın protestosuyla karşılandı. Hem fayton taşımacılığını geri isteyenler, hem İBB’nin sahibi olduğu atların bakımsızlık sebebiyle yüksek sayılarda ölmesinden şikâyetçi olanlar, hem de İBB’nin taahhüdlerinin aksine gayet tepeden inmeci neredeyse antidemokratik bir tarzda “iş yapması”na karşı gelenler, protestolarıyla seslerini duyurdular. Kendi içinde gayet haklı bu şikâyetler karşısında İBB’nin tavrı maalesef kendi yayın organları ve yandaş sosyal medya hesaplarında gayet saldırgan bir üslupla inkârla şikâyet sahiplerini karalamak şeklinde tezahür etmiştir.

Bunca kanunsuzluktan sonra gelelim Adalar ilçesi için geçerli olan kanunî taşıma sistemine. Mevcut mevzuat değişmediğine göre ilçe SİT alanıdır ve kanun hükmündeki yönetmelik uyarınca da yegâne ulaşım aracı faytondur. Fayton hayvan hakları ihlâli değildir! Birilerinin ardına saklanmaya çalıştıkları gibi asla “çağdışı” bir uygulama da değildir!

Fayton yüzyıldan fazla bir zaman dilimi içerisinde kullanımıyla tasarım olarak şimdiki şeklini bulmuş gelişkin bir araba modelidir. Sepetli gövdesi zarif, dayanıklı güçlü ve hafiftir. Üst tentesi mesela sabit körüklere nazaran daha hafif yapıda ve gerektiğinde tamamen çıkartılabilecek bir özelliktedir. Arka tekerlekler büyük, ön tekerlekler küçük boyda olup ebadı yıllar içinde arabanın su gibi öne “akması”nı kolaylaştırıcı bir biçimde şekillenmiştir. Hareketli demir aksamı, güçlü fren yapabilme özelliği kadar aynı zamanda da mükemmel bir manevra kabiliyetine sahiptir. Demir aksamı “İstanbul çarklısı” denilen yüksek manevralı, neredeyse olduğu yerden tam turla geri dönebilen çok kullanışlı arabaların geliştirilmiş bir modelidir.

Fayton, Adalar’ın dar yollarında ideal bir ulaşım vasıtasıdır. İnce tekerlekleri toz kaldırmaz. Sessiz ve egzossuz bir arabadır. Mevcut bütün ulaşım sistemleri içinde “ekolojik ayak izi” en düşük olan faytondur. Atlar ve insanlarda kullanılan ilâçlardaki sayılmazsa, fayton neredeyse hiç “zehir” içermez. Faytonculuk sektörü bütün atçılık faaliyetleri gibi emek-yoğun bir uygulamadır. Hem at hayvanı ve bakımı, hem de fayton arabası ve koşum aksamıyla ilgili işlerde çok sayıda fert ve dolayısıyla aile geçimlerini sağlayabilmektedir. Tamamı yerli üretimdir. Hatta zanaatkâr eliyle yapılan bir “küçük ölçekli üretim”dir. Sadece bu haliyle bile ekonomik bir değer olarak baş tacı edileceği yerde, fayton işinin yüzlerce emekçisiyle birlikte ailelerini de işsiz ekmeksiz bırakarak kaldırılıp bir kenara atılması ne kelime, aksine çeşitli iktisadȋ yollarla desteklenmesi gereklidir.

Ananesine sahip çıkıp onu koruyan, bir de üstüne bundan bir fâikiyet çıkartabilip kendi kültürünü dünyaya tanıtarak bundan ekonomik çıkar sağlayabilen ellerde –mesela Londra taksilerinde olduğu gibi– bir alâmet-i fârika dahi yaratılabilir. Ada faytonları İstanbul şehrine mühim bir kültürel sembol olma şansına sahiptir. Münasip şartlarda bakılan atlar ve düzenlenerek denetlenmiş bir faytonculuk uygulaması, ekolojik çevre-dostu harika bir taşıma sistemidir. Yapmaya niyet olursa mükemmelen gerçekleştirilebilir. At ve insan birlikte, Adalar ilçesinde doğa-dostu, yeşil, ekolojik bir şehiriçi ulaşım sisteminde buluşabilir ve beraber yaşayabilirler. Aksi atlar için mutlak bir yokoluştur. Zaten yaşanılan faytonsuz altı ay, bu tesbitimizi malesef görmek istemeyen gözlere bile sokmuştur.

Adalar cicili-bicili renklere boyanmış akülü ucubelerle değil, yavaş yaşamın sembolü olan bakımlı atları, mutlu faytoncuları ve denetim altındaki faytonculuğuyla İstanbul’un hatta Türkiye’nin medâr-ı iftiharı olabilir. İBB’nin Çin’den satın aldığı “otobüsler”in ise gidebileceği tek yer metal, plastik ve zehirli akü hurdacılarıdır.

Emin Mahir Başdoğan
İAKTVKD (İstanbul Adaları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği) at ve atçılık yetkilisi

---

ADA, AT ve BİZ’e dair
Adalar Postası’nda yayımlanan yazılar…

• “İstanbul Adaları’nda Trafik Canavarının Usulsüz Seyrine Seyirci Kalmayacağız!… Faytonlarımızı da Vermeyeceğiz!…”, Adalar Postası-2684 (21.3.2012).
https://wp.me/p2Emvm-36E

• Emin Mâhir Başdoğan, “Ada, At ve Biz”, Adalar Postası-2756 (10.5.2014).
https://wp.me/s2Emvm-2756

• Ada, At ve Biz Çalışma Grubu, “At ve Faytondan Yana”, Adalar Postası-2766 (27.8.2014).
http://wp.me/s2Emvm-2766

• Emin Mâhir Başdoğan, “Hariçten Bir Gazel ve/ya Taaa İçten Bir Sesleniş”, Adalar Postası-2767 (5.9.2014).
https://wp.me/s2Emvm-2767

• Arif Çağlar, “Adalar’da Motorlu Araç Trafiği İcat Etmek İsteyen Kim?”, Adalar Postası-2794 (30.4.2016).
https://wp.me/s2Emvm-2794

• Hakkı Taşdemir, “Adalar’da Sürdürülebilir Ulaşım (mış), Adalar Postası-2796 (3.5.2016).
https://wp.me/s2Emvm-2796

• Ada, At ve Biz Çalışma Grubu, “Fayton Taşımacılığı Uygulama Esasları…”, Adalar Postası-2800 (27.6.2016).
https://wp.me/s2Emvm-2800

• Arif Çağlar, “İAKTVKD’nin Adalar’da Çalıştırılan Atlarla İlgili Güncel İki Girişimi…”, Adalar Postası-2801 (15.7.2016).
https://wp.me/s2Emvm-2801

• Tekin Deniz, “At”, Adalar Postası-2873 (15.9.2018).
https://wp.me/s2Emvm-2873

• Şahika Savran, “BirGün Gazetesi ÖDP’nin At Ölümlerine Dair Zırvasını Nihaî Hakikatmış Gibi Yayımlamış”, Adalar Postası-2881 (05.01.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2881

• Arif Çağlar, “Adaları Motorlu Araç Trafiğine Açmak Hevesine Yeni Plan…”, Adalar Postası-2891 (12.2.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2891

• “Fayton Yasağı Öğünülecek Bir Şey Değildir, ‘Atları Kurtarmak’ Hiç Değildir! (Yeşil Gazete’nin Sorularına Melda Keskin ile Mahir Başdoğan’ın Verdiği Cevaplar…)”, Adalar Postası-2900 (18.8.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2900

• “İstanbul Adaları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği ile Ada, At ve Biz Platformu’ndan Kamu Oyuna Duyurulur!”, Adalar Postası-2901 (21.9.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2901

• Mahir Başdoğan, “Ada Faytonlarındaki Atlar”, Adalar Postası-2902 (21.9.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2902

• H. Cevad Özdil, “Adalar ve Faytonlar”, Adalar Postası-2903 (21.9.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2903

• Arif Çağlar, “İki Belediyenin Operasyonu”, Adalar Postası-2904 (21.9.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2904

• İAKTVKD Yönetim Kurulu Üyeleri ile At ve Atçılık Uzmanı Dernek Yetkilisi Emin Mâhir Başdoğan, “İstanbul’umuzun At ve Fayton Zenginliğini Bilelim ve Koruyalım”, Adalar Postası-2905 (21.9.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2905

• “ADAm gibi ADAMLAR… ADA gibi ADALAR…”, Adalar Postası-2906 (23.9.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2906

• “Adalar Belediyesi ve Kaymakamlığı İsterse Faytonlar da Adalar da Düzelir!”, Adalar Postası-2910 (27.11.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2910

• Emin Mâhir Başdoğan, ”İstanbul Adaları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği’nin (İAKTVKD) Adalar’da Ruam Hastalığı Tespit Edilen Fayton Atlarının İtlafı Hakkında Kamuoyuna Duyurusudur!”, Adalar Postası-2914 (19.12.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2914

• Melda Keskin, “Faytoncuları Korumadan Atları Koruyamazsınız ki…”, Adalar Postası-2916 (21.12.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2916

• Emin Mâhir Başdoğan, “Faytonlara Dair 21 Aralık 2019 Tarihli İBB Toplantısı Hakkında…”, Adalar Postası-2918 (21.12.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2918

• Engin Damcı, “Proje Taşeronu”, Adalar Postası-2919 (26.12.2019).
https://wp.me/s2Emvm-2919

• “Adalar’daki Atlar ve Faytonlarla da İlgili Bir ‘Meclis Araştırması Komisyonu’ Raporu’nun Eleştirisi – İAKTVKD (05.01.2020)”, Adalar Postası-2920 (07.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2920

• Emre Yalçın, “Kafka Dingo’nun Ahırında Daha Doğrusu Adalar’da…”, Adalar Postası-2921 (10.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2921

• “İAKTVKD Adalar’da Fayton Yasaklama Kararına Karşı Dava Açtı”, Adalar Postası-2922 (12.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2922

• Arif Çağlar, “Adalar’da Atların Faytonlara Koşulmasının Yasaklanması Kararına Karşı”, Adalar Postası-2923 (12.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2923

• Emin Mâhir Başdoğan, “İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden Cevap Geldi”, Adalar Postası-2924 (13.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2924

• Deniz Emin Tüfekçi, “Ben de Sizi Ada’da Yaşıyor Sanıyordum!?”, Adalar Postası-2925 (13.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2925

• Hakkı Taşdemir, “Faytonun Yolculuğu”, Adalar Postası-2926 (13.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2926

• H. Cevad Özdil, “Faytonların Kaldırılması Çoklu Cinayettir!”, Adalar Postası-2927 (13.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2927

• Melda Keskin, “Adalar’daki Fayton Atları Özelinde, ‘Türcü’ Olmadığını Söyleyerek Yasak Peşinde Koşanlara ‘Tersine Sorular’…”, Adalar Postası-2928 (15.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2928

• Arif Çağlar, “Adalar’da Fiili Durum”, Adalar Postası-2929 16.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2929

• Arif Çağlar, “Adalı STK’lar İBB Yetkilisiyle Görüşecekmiş!?”, Adalar Postası-2930 (19.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2930

• “İAKTVKD, İBB Başkanlığı ve TUHİM Kararlarına Karşı da Dava Açtı”, Adalar Postası-2931 (22.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2931

• Engin Damcı, “Gel de Gülme”, Adalar Postası-2932 (23.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2932

• Emin Mâhir Başdoğan, “Ahırda Kapalı Atlarda ‘Birdenbire’ Görülen Ölümler Hakkında”, Adalar Postası-2933 (25.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2933

• Ada, At ve Biz Platformu, “Adalar Atlarını ve Faytonlarını Savunuyor! – I”, Adalar Postası-2934 (25.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2934

• Ada, At ve Biz Platformu, “Adalar Atlarını ve Faytonlarını Savunuyor! – II”, Adalar Postası-2935 (25.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2935

• Ada, At ve Biz Platformu, “Adalar Atlarını ve Faytonlarını Savunuyor! – III”, Adalar Postası-2936 (25.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2936

• (Söyleşi: Siren İdemen), “Heybeliada’nın Atları ve Faytoncu Ailelerin Kadınları – Atların Adları Var”, Bir+Bir Forum, 25.01.2020.
https://birartibir.org/aidiyetler/578-atlarin-adlari-var
+ Adalar Postası-2937 (26.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2937

• Aytekin Cengiz, “Adalar’da Arabaların Yerine Otomobiller Çalıştırılamaz…”, Dünya Gazetesi, 21.6.1963.
+ Adalar Postası-2938 (26.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2938

• “Adalar’ın Özellikleri Minibüsle Bozulamaz”, Dünya Gazetesi, 31.8.1963.
+ Adalar Postası-2939 (28.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2939

• “Adalar’daki Arabaları Kaldırmak İsteyenlere Napoli’den Bir Örnek”, Dünya Gazetesi, 05.12.1963.
+ Adalar Postası-2940 (29.01.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2940

• Emin Mâhir Başdoğan, “Ada(lar) Topografyası Atlı Araba Çalışmasına Münâsip midir?”, Adalar Postası-2941 (09.02.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2941

• Emin Mâhir Başdoğan, “Güven İslamoğlu’nun Fayton Atları Hakkında CNN-Türk’te Yayınlanan YEŞİL DOĞA Programı Üzerine Birkaç Söz…”, Adalar Postası-2942 (12.02.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2942

• (Söyleşi: Siren İdemen), “Büyükadalı Faytoncu Mehmet Kurnaz’ın Gözüyle Atlar ve Faytonlar – Gerçeğini Konuşacağız Her Şeyin”, Bir+Bir Forum, 02.02.2020.
+ Adalar Postası-2943 (12.02.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2943

• (Söyleşi: Siren İdemen), “Büyükadalı Faytoncu Hayko Belek’in Gözüyle Atlar ve Faytonlar – Ata Saygı Göstereceksin”, Bir+Bir Forum, 07.02.2020.
+ Adalar Postası-2944 (12.02.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2944

• Emin Mâhir Başdoğan, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Ada Faytonlarını ve Onların Atlarını Satın Alacağına Dair Basında Çıkan Haberler Hakkında Kamuoyuna Duyurumuzdur…”, Adalar Postası-2945 (15.02.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2945

• “Aklî Meleke/Hukukî Ehliyet Raporsuz Bir Rapor ile Kararsız Kararı!”, Adalar Postası-2950 (27.02.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2950

• Emin Mâhir Başdoğan, “At Sahiplendirmek, Padok Alanı Açmak ve Benzeri Konularda Bir Hasbıhal…”, Adalar Postası-2963 (15.4.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2963

• Emin Mâhir Başdoğan, “Adalar’ın Fayton Atları da Serum İmalathanesine mi Gönderiliyor?”, Adalar Postası-2969 (12.5.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2969

• Osman Furkan Aydın, “Adalar’ın Atları ve Önümüzdeki Fırsat (Yoldaş Türümüz Atlar)”, 1+1 Forum, 22.5.2020.
+Adalar Postası-2971 (23.5.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2971

• Arif Çağlar, “CHP’li İBB Başkanlığı’nın Yüz Kızartıcı Bir Belgesi”, Adalar Postası-2974 (02.6.2020).
+ Emin Mahir Başdoğan, “İBB’nin Cevap Olmayan Cevabına Dair Cevabî Yazımızdır…”, Adalar Postası-2974 (02.6.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2974

• Arif Çağlar, “TUHİM’in Satın Alınan Faytonlarla İlgili Cevap Olamayan Cevabı”, Adalar Postası-2975 (03.6.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2975

• Arif Çağlar, “Heybeliadalı Deniz Tüfekçi’nin Mektubu”, Adalar Postası-2976 (03.6.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2976

• Emin Mahir Başdoğan, “Atçılık Hakkında Bir Deneme: Kisber Felver Macar Yarımkan Atı”, Adalar Postası-2978 (09.6.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2978

• Arif Çağlar, “İstanbul’un Adalar’ı Görev İhmalleri, Yasalara Aykırı Uygulamalar ve Yalanlarla Bitirildi”, Adalar Postası-2979 (19.6.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2979

• Emin Mahir Başdoğan, “Adalar İlçesinde ‘Ulaşım’ Demişken; İBB’nin Elektrikli Otobüslerine Yerinde Bir İtiraz…”, Adalar Postası-2980 (23.6.2020).
https://wp.me/s2Emvm-2980