Heybeliada Asaf Plajı ve diğerleri

Gönderen: adalarpostasi | 06 Eylül 2020

Heybeliada Asaf Plajı ve diğerleri

İstanbul Adaları Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği’nin (İAKTVKD), Heybeliada Asaf Plajı’yla ilgili 08.7.2020 tarih ve 2020-62 sayılı dilekçesine (bkz. Ek-1), Adalar Belediyesi —21.8.2020 tarihinde Dernek adresimize ulaşan— 19.8.2020 tarihli bir yazıyla ayrıntılı olarak yanıt vermiştir (bkz. Ek-2).

Adalar Belediyesi’nden açıkçası hiç beklemediğimiz bu yazı bizi hem şaşırtmış hem de sevindirmiştir. Çünkü kamuya ait bilginin eksiksiz olarak kamuyla paylaşılması gereği ne yazık ki belediyeler dahil kamu kurumları tarafından bazen yerine getirilmemekte, istediğimiz bilgilere gereği gibi yanıt verilmemekte, kimi zaman cevap yazmaya dahi tenezzül edilmemekte ya da eksik ve konunun aslını gizleyen geçiştirici cevaplar verilmektedir. Derneğimizin kamu kurumlarıyla on yılı aşan tecrübesi içinde ne yazık ki böyle olumsuzlukların sayısı hiç de az değildir.

Ama bu kez Heybeliada’daki Asaf Plajı konusunda Adalar Belediyesi’ne yönelttiğimiz soruları Adalar Belediyesi ayrıntılı olarak yanıtlamıştır. (bkz. Ek-2)

Bu yanıttan öğrendiğimize göre:

1. Asaf Plajı arazisi Kanlıca Orman İşletme Müdürlüğü Adalar Orman İşletme Şefliği sorumluluk alanındadır.

2. Asaf Plajı’na yapılan inşaat için Adalar Belediyesi’nden alınmış bir izin yoktur.

3. Adalar Belediyesi inşaatı durdurmuş, 20.4.2020 tarihli Yapı Tespit Tutanağı hazırlanmış ve 22.4.2020 tarihli Yapı Tatil Tutanağı düzenlenmiştir.

4. Bu tutanaklar 28.4.2020 tarihli Belediye Encümeni kararıyla birlikte I. ve II. Derece Doğal Sit Alanında kaldığı için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne ve Orman Alanı’nda kaldığı için İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Kanlıca Orman İşletme Müdürlüğü’ne gönderilmiştir.

5. Adalar Belediyesi konuyla ilgili olarak 28.4.2020 tarihli bir yazıyla 5237 sayılı kanunun 184. maddesi gereği Adalar Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda da bulunmuştur..

6. Asaf Plajı işletmecisi inşaata devam edince Adalar Belediyesi yeniden 09.6.2020 tarihli Yapı Tespit Tutanağı düzenlemiş ve şu kurumlara göndererek

– Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Anadolu Yakası Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlüğü,

– Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Anadolu Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı,

– İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Daire Başkanlığı İmar Müdürlüğü,

– İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Zabıta Daire Başkanlığı Anadolu Yakası Zabıta Müdürlüğü,

– İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Kanlıca Orman İşletme Müdürlüğü ve

– Adalar Kaymakamlığı’ndan

konuyla ilgili esas görüş istemiştir.

7. Adalar Belediyesi ekibi 23.6.2020 tarihinde yıkım yapmak üzere yerine gitmiş, 23.6.2020 tarihli bir Yapı Tespit Tutanağı daha tanzim etmiş, 24.6.2020 tarihli yazıyla Adalar Cumhuriyet Başsavcılığı’na tekrar suç duyurusunda bulunulmuştur.

8. 07.7.2020 tarihinde “I. ve II. Derece Doğal Sit Alanında yer alan, kıyının, sahil şeridinin ve ormanın iç içe geçtiği söz konusu yerin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekliliği ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 728 sayılı ilke kararlarının 1. Maddesinin I. Derece Doğal (Tabii) Sit başlığı altında;

“Bilimsel muhafaza evrensel değeri olan, ilginç özellik ve güzelliklere sahip olması ve ender bulunması nedeniyle kamu yararı açısından mutlaka korunması gerekli olan, korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak alanlardır. Bu alanlarda, bitki örtüsü, topografya, silüet etsini bozabilecek, tahribata yönelik hiçbir eylemde bulunulamayacağına“

bir kez daha işaret edilerek “tahripkâr inşai faaliyetin sürmekte olduğu” yukardaki makamlara tekrar bildirilmiş ve “tutanaklarda tespiti yapılan aykırı uygulamaların ivedilikle değerlendirilerek uygulamaya esas görüşün” Adalar Belediyesi’ne iletilmesi istenmiştir.

İlgili bu makamlardan Adalar Belediyesi’ne ne cevaplar geldiğini bilmiyoruz ancak

“23.06.2020 Adalar Belediyesi ekipleri ile yıkım yapılmak üzere yerine gidilmiş, ancak Belediyemiz ekipmanlarının yetersizliği ve yıkılacak olan yerin kıyıdan uzaklığından dolayı iş makinalarının çıkarma gemisi ile denizden müdahalesini gerektirdiğinden yıkım yapılamamış ve 23.06.2020 tarihi Tutanak tutulmuştur.”

bilgisini ve Asaf Plajı’nda yasaya aykırı tahripkâr inşaat yapılan yerin gerisinde kalan yerde

“Heybeliada Yeni İskele Yolu Sokak No:23/2 sayılı yer (Zeytinlik B Tipi Mesire Yeri) Kanlıca Orman İşletme Müdürlüğü tarafından Aslans Turizm İşletmeleri Ticaret Limited Şirketi arasında 4.7 Ha alan kapsayan kira sözleşmesi bulunduğu … İçkili Kafeterya … Deniz kıyısındaki sahil kesimlerinin plaj olarak kullanılmasında ve bu hususta ruhsat verilmesinde sakınca bulünmadığı belirtildiğinden Plaj olarak İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verilmiştir.”

bilgisini öğreniyoruz. Yazının ayrıntıları EK-2’dedir.

Adalar Belediyesi’nin bu yazısından bir çok sonuç çıkıyor. SİT Alanı olarak korunması gereken yerle ilgili yasa ve mevzuat var ve bunlar son derece açık; yasanın uygulanmasından ve alandan sorumlu kamu kurumları ve bunların yönecileri de var; bu makamların hepsinin yasaya aykırı tahripkâr inşaattan da haberi var, gerekli resmî tutanak ve yazışmalar yapılmış, hatta suç duyurusunda bile bulunulmuş. Buna rağmen tahripkâr inşaata engel olunamıyor, inşaat tarafı o kadar güçlü ki ne yasa, ne belediye, ne zabıta, ne kaymakam tanıyor, ne de savcıya aldırıyor.

Bu bir istisna mıdır? Bu ne Adalar’da ne de Türkiye’nin herhangi bir yerinde istisna değildir, bu durumun ortaya çıkması için yasayı takmayanın güçlü olması yeterlidir. Devlet kurumlarının dahi yasaya aykırı işlem yaptığı, hukukun keyfî olarak işlediği bir ülkede kaba kuvvet kanuna galebe çalabilir. Buna bu ülkenin insanı âşinâdır.

Adalar’ın tüm sahilleri Asaf Plajı’nın sahili kadar değerlidir ve korunması gerekir. Aynı zamanda bu sahillerin halka açık olması gerekir. Elbette sahilden ve denizden yararlanmanın şeklini en aza indirgenmiş bir ihtiyaç giderme olanağıyla Adalar Belediyesi ruhsatın veriliş şekli ve denetimiyle düzenlemekle yükümlüdür ve bunu da yukarıda SİT Alanı ve “bitki örtüsü, topografya, silüet etsini bozabilecek, tahribata yönelik hiçbir eylemde bulunulamayacağına” dikkat edecek şekilde yapması gerekmektedir. Asaf Plajı’na verilen ruhsatta bu husus ne derecede ifade edilmiştir, bilmiyoruz. Adalar İlçesi’nin sahillerinde bu dikkatin gösterilmediği çok sayıda tecavüz ve tahrip vardır. Adalar Belediyesi bu kez Asaf Plajı’na ağır bir tecavüzden, Adalılar’ın infial ve şikâyetlerinden sonra gereken ilgiyi göstermiştir ama bu arada olan olmuş, tahribat da ortadan kaldırılamamıştır.

Ada sahillerinin işgâl ve tahribatı eski bir konudur. Mustafa Farsakoğlu 2009 yılında belediye başkanı olur olmaz bu konuyla ilgilenmiş ama kaymakamlığı döneminde yerinden söküp atamadığı işgâlleri belediye başkanlığı döneminde de ortadan kaldıramamıştır. 2019 yılı başında Burgazadası’nın Marta Koyu’yla ilgili toplantıda yaptığım konuşmanın sonunda söylediğim gibi yasanın ve yargının yürürlükte olmadığı yerde “kanun namlunun ucundadır”. Ada sahillerindeki işgâller kimin namlusunun uzun olduğunu gösteriyor; paranın gücünden hiç bahsetmiyoruz. Bunlar Asaf Plajı’nı içeren ama bunun da ötesine taşan, sahillerin olduğu kadar geniş bir kıyı şeridini de içine alan geniş bir konudur.

Üstelik yapılan tahribatın ortadan kaldırılamayışı da ayrı bir konu. Belediye tarafında ya para-bütçe yetmiyor ya da ekipman yetersiz kalıyor. Oysa tahribat erbabı tarafında her ikisi de var. Yasalarımız tahribatı yapanı molozu kaldırmaya mahkum etmiyor mu? Büyükada’daki Terrace-Lido inşaatında da benzerini yaşadık: mahkeme kaçak inşaatın projesini iptal etti, inşaatın dörtte üçünün yıkılması gerekiyordu. Belediye başkanı Farsakoğlu bu inşaatın kalması için çok çalıştı, başaramadı, yeni dönemde CHP’nin kendisini aday göstermeyeceğini bilerek 2014 yılı başında giderayak belediye encümenine yıkım kararı aldırdı, yıkım işini yeni dönem belediye başkanının üzerine yıkarak, encümenin yıkım kararı 6 Kasım 2014 tarihine alındı. Yeni belediye başkanı 6 Kasım 2014 günü koca inşaatın karşısına bir kepçeyle gelip alt kattaki bir camı kırmakla yetindi, gösteri tamamlanmış oldu, sonrasında bin dereden su getirildi, mahkeme kararını uygulamamak için yed-i emin yok denildi, bütçe yok denildi, ekipman yok denildi, asıl neden bir türlü öğrenilemedi. Bu hikâye çok yanlı, pek renkli uzun bir hikâyedir, epey bir kısmı Adalar Postası’nda yayımlanmıştır. [bkz. Arif Çağlar, “Büyükada’da Terrace-Lido Kaçak İnşaatının Yıkımıyla Yapılacak İş Beton Bir İnşaatı Yıkmak Değil, Yıkılmasına Göz Yumulmuş Yasaları Yeniden İnşa Etmek Olacaktır…!”, Adalar Postası-2768 (05.11.2014).]

Adalar Belediyesi’nin kaçak inşaatlarla, yasayı delmenin pek yaygın bir türü olan geçici ruhsatlarla zengin bir tecrübesi vardır. Kamu alanlarının işgâli için bu çözümlerin yetersiz kaldığı yerde yaygın eylem portatif inşaatlardır. Sanki geçiciymiş, aslında varmış da yokmuş gibi olan ama nihayetinde kalıcı olan yapılanmalar. Bunlar ülkedeki kamu anlayışı gibi varla yok arası yani aslında varken yok sayılan özelliktedir.

Derneğin kıyı şeridi üzerinde özellikle iskele civarlarında kamu alanını yasaya aykırı olarak işgâl eden inşaatları sorgulayan dilekçesine Adalar Belediyesi kamuya ait bilgiyi saklama yolunu seçerek cevap vermek istemedi. (bkz. Ek-3)

Dilekçeye verilen cevapta aynen şöyle yazılmış:

“Cevap verilmesini talep ettiğiniz sorular genel maiyette ve üçüncü kişilere ait hukuken koruma altında olan kişisel ve ticari verilere ilişkindir.

Bu sebeple bu nitelikteki sorulara cevap verilmesi mümkün olmayıp derneğinizle doğrudan alakalı ve genel maiyette olmayan bilgi edinme talepleriniz ayrıca değerlendirilecektir.”

Verilen cevabı anlamak için “maiyet” kelimesini “mahiyet” olarak okuyunuz ama cevap buna rağmen anlaşılır gibi değildir. Dernek dilekçeyi Asaf Plajı dilekçesiyle birlikte aynı tarihte göndermiştir. Kötü örnek ortadadır, İAKTVKD’nin konuyla ilgisi de ortadadır, Adaların sahil ve kıyılarındaki yasaya aykırı yapılanmalar da ortadadır. Adalar Belediyesi yönetimi korumak zorunda olduğu kamu çıkarını bir yana bırakıp kimi korumak istemekte, kimden neyi saklamak peşindedir anlaşılmamıştır.

Arif Çağlar

(05.09.2020)